In het boek 'Differentiëren is te leren' staat het volgende over een goede toepassing van het IGDI-model:

Om het IGDI-model goed te kunnen toepassen is het noodzakelijk in uw les ruimte te creëren voor extra begeleiding en verlengde instructie. Dat vereist dat leerlingen goed zelfstandig kunnen werken. Een principe als 'uitgestelde aandacht', waarbij u de leerlingen traint om hun vragen niet direct aan u te stellen en langere tijd zelfstandig te werken, kan u helpen het IGDI-model goed toe te passen: u verspreidt namelijk uw aandacht over de verschillende subgroepen in de les.

Ik was heel benieuwd hoe het differentiëren tijdens de les zou gaan. En bovenstaande voorwaarden zijn erg belangrijk om de les te laten slagen. In de videofragmenten is te zien dat ik dit ook aangeef aan de klas, wat ik van beide groepen verwacht en waarom. Ik geef ze daarbij ook ruimte om eerst een atlas te pakken en om aan het werk te gaan. De leerlingen weten dat ze mogen overleggen en dat doen ze ook. De kleine instructiegroep doet ook goed mee met de opdracht.

Zoals ik al had gezegd had ik verwacht dat ik in ieder geval een aantal leerlingen nog verlengde instructie zou moeten geven. Dit was niet het geval omdat het een herhaling was van eerdere lesstof en daardoor de uitleg ook sneller opgepikt werd. Daarin moet je als docent flexibel zijn en je uitleg erop aanpassen. Dit heb ik ook gedaan. Ik merkt dat de uitleg goed opgepakt werd en verlengde instructie niet nodig was. De leerlingen konden daarom daarna zelfstandig aan het werk.

Dit principe heb ik al eens eerder gebruikt tijdens de les, maar dan in een groter lokaal waar er ruimte was voor een instructietafel. Nu was dit niet het geval en werd er daardoor meer verwacht van de concentratie van de leerlingen in de kleine instructiegroep. En ook van de groep die als zelfstandig aan het werk moet.

Tijdens de workshop werd beeldmateriaal laten zien waarbij de klas echt in meerdere groepen werd verdeeld over het lokaal. In de onderbouw van het VMBO werken we meestal met vaste klassenplattegronden. Daarom is het praktisch gezien niet heel handig om de klas weer helemaal door elkaar te halen. En daarbij denk ik dat het veel onrust geeft en tijd kost. Zeker bij een les zoals ik hem heb gegeven. Een instructietafel is dan een goede uitkomst, maar daar heeft bijna geen lokaal de ruimte voor. Daarom heb ik het op de manier gedaan zoals te zien is in de videofragmenten. Ik heb de klas niet echt verdeeld in groepen maar iedereen op hun eigen plek laten zitten. Dit ging erg goed vond ik. En het was ook rustig werken voor alle leerlingen in de klas. Voordeel is dat ook leerlingen die wel zelfstandig aan het werk zijn maar die toch niet helemaal zeker weten of ze het kunnen, ook mee kunnen luisteren met de uitleg. Dit is een stukje eigen verantwoordelijkheid die ik de leerlingen hierbij geef en die ze ook goed aankunnen.

Ik was blij met het 'foutje' dat één van de leerlingen maakte. Een goed antwoord, maar de komma op de verkeerde plek. Hier kon ik mooi op aansluiten met de uitleg over het weghalen van nullen in een getal. Ik weet dat sommige leerlingen dit trucje net iets teveel van het goede vinden en daarom geef ik ze de keus om dit wel of niet te doen. Ook een stukje differentiatie in oplossingsstrategieën die een leerling zichzelf kan aanleren.

Als afsluiting van de instructie heb ik de check gedaan of de leerlingen het snapten door het antwoord van de som te vragen. Klassikaal heb ik aan het eind van de les ook het antwoord gevraagd op het uitrekenen van de bevolkingsdichtheid van Bangladesh. Dit staat niet in de videofragmenten omdat langer was dan de maximale 10 minuten filmmateriaal die is toegestaan voor het assessment.  

Het was een goede ervaring en ik wil het IGDI-model zeker vaker gaan toepassen. Het was ook erg prettig om hierbij gefilmd te worden en het terug te kunnen zien. De workshop was dan ook zeer nuttig en heeft ervoor gezorgd dat ik weer nieuwe manieren van differentiëren leer toepassen. Wat vaak het geval is bij dit soort workshops is dat er veel informatie wordt gegeven en er uiteindelijk niet veel mee wordt gedaan in de praktijk. Dat wilde ik juist niet en daarom heb ik ook gevraagd of mijn collega mij wilde filmen. Zodat we er direct een soort vervolg aan konden geven.

Wat ik de volgende keer anders zou doen is nog meer afspraken maken over de manier van werken met de klas. Bijvoorbeeld door een vaste looproute toe te passen. Nu liep ik ook wel rond door de klas, maar de leerlingen weten niet direct waar ze aan toe zijn. Wel dat ik bij ze kom als ze een vraag hebben, maar dit gedeelte kan ik wel duidelijker afspreken met de klas. Een stukje meer structuur bieden, daar hebben de leerlingen vaak wel baat bij.

Ik wil ook vaker dit uitproberen in een 'gewoon' lokaal zonder de ruimte voor een instructietafel. Dit ging deze keer erg goed en het is goed dat leerlingen leren omgaan met uitgestelde aandacht. Normaal gesproken is er een groep die misschien afhaakt tijdens de instructie omdat het al bekend is, deze groep heeft ook veel baat bij deze vorm van differentiatie. Daarom ben ik wel enthousiast over deze manier van werken.

Verder is in deze videofragmenten te zien hoe mijn interactie is met de klas. Dit is een tweede klas van de TL/H. Een klas die ik vorig jaar ook heb lesgegeven. De klas is na het eerste jaar behoorlijk verandert wat betreft samenstelling. Er zijn een heel aantal leerlingen na het eerste jaar opgestroomd naar Havo2. Dit heeft best veel impact gehad op de klas als geheel. Het is best een pittige klas om aan les te geven en ze hebben heel duidelijke regels en kaders nodig. Ik vond het best fijn om het beeldmateriaal terug te zien en ook te horen van mijn collega die gefilmd heeft dat de klas heel goed mee doet. Mijn collega zei ook dat ze vond dat ik heel rustig voor de klas sta en dat er een mooie interactie te zien is tussen mij en de klas. Dat er ruimte is voor een grapje en dat de leerlingen weten waar ze aan toe zijn. Hierin zie ik echt dat ik de afgelopen jaren heel veel geleerd heb. Deze klas heb ik vanaf het begin veel structuur geboden en ik ben ook best streng geweest. Dat heeft er wel toe geleid dat de lessen nu best heel goed lopen en dat de leerlingen ook willen leren en dit laten zien. Dat is ook terug te zien in de videofragmenten. Dus niet alleen differentiatie is te zien, maar ook bewijs voor meerdere competenties zoals de pedagogische en inhoudelijke en didactische competent.

Ik hoop dat u het filmmateriaal met veel plezier zult bekijken.