Visie op het onderwijs

 

Mijn rol als docent bevat meerdere onderdelen. Als eerste enthousiast zijn over het vak, dan krijg je leerlingen ook sneller enthousiast. Stimuleren om zelf dingen uit te zoeken. Ik ben niet altijd een fan van mobiele telefoons in de klas, maar het kan een mooi hulpmiddel zijn om leerlingen uit te dagen zelf iets op te zoeken. Mijn rol als docent is op dat moment meer begeleidend. Maar ik merk ook dat ik vaak een leidende rol heb. Sommige begrippen zijn behoorlijk pittig en in het boek wordt niet alles even helder en in makkelijke taal uitgelegd. Daarom probeer ik het vak te koppelen aan hun belevingswereld en eigen ervaring.

Voor veel leerlingen zijn begrippen, maar ook geografische patronen en processen, vaak abracadabra. Het is de taak van de docent en de methode om die voorstelbaar te maken, zodat leerlingen snappen wat ermee bedoeld wordt. Goede leraren hebben een breed arsenaal aan voorbeelden bij de hand. (van den Berg, 2009)

 

Door het geven van voorbeelden uit mijn eigen leven of delen van ervaringen maak ik de abstracte begrippen concreet en komen onderwerpen die ver weg van de leerlingen staan dichterbij. Daarbij zijn de eigen ervaringen van leerlingen en hun belevingswereld van groot belang. Vaak kunnen ze zelf ook voorbeelden noemen die aansluiten bij de leerstof. Daardoor heeft de lesstof ineens veel meer betekenis voor ze, blijft het beter in hun hoofd zitten en worden leerdoelen makkelijker behaald.

 

Leerlingen leren op veel verschillende manieren. Natuurlijk is er het boek en de bijbehorende opdrachten. Soms laat ik daar alles van maken (huiswerk), soms maak ik een selectie van de belangrijke opdrachten. Ook laat ik leerlingen zelf dingen uit zoeken. Via internet kunnen ze zo ontzettend veel informatie vinden! En als ze een eigen product hiervan maken, dan wordt het ook echt iets van hun zelf. Een buitenles is ook erg leuk om te doen, maar niet altijd haalbaar door tijdgebrek. Ik laat de leerlingen tijdens het hoofdstuk over verschillende wijken wel vaak even de dichtstbijzijnde wijk ingaan met een aantal vragen. En tijdens één van de projecten gaan de leerlingen onder andere bij de IJssel en in Hattem en Zwolle kijken.

Samenwerken is ook een onderdeel van mijn lessen. In het boek 'Effectief leren' word samenwerkend leren genoemd als vorm van effectief leren:

Voor een langdurige beklijving van het geleerde is het effectief wanneer leerlingen de aangeboden informatie zelf bewerken, zelf beargumenteren, zelf herformuleren of zelf toepassen. Samenwerkend leren stimuleert het hardop bewerken van kennis, net als het stellen van vragen. (Ebbens & Ettekoven, 2009)

 

Ik stimuleer leerlingen ook altijd om met elkaar te overleggen. Bijvoorbeeld tijdens het uitwerken van de opdrachten in het werkboek. Als ze er zelf niet uitkomen kunnen ze eerst overleggen met degene die naast hun zit. Als het dan nog niet lukt dan help ik ze waar nodig. Eén van de manieren van samenwerken die het boek ook noemt.

Verder gebruik ik tijdens de les verschillende werkvormen, zoals het maken van een placemat of denken-delen-uitwisselen. Hierbij worden leerlingen uitgedaagd om eerst zelf na te denken en vervolgens te delen met andere leerlingen. Daardoor leren ze zelf te beargumenteren en te verwoorden wat ze van een onderwerp vinden. Iets wat hierboven als effectief leren benoemd wordt.

 

Ik werk met leerlingen in de onderbouw van het VMBO. Dit zijn leerlingen die vaak praktisch bezig zijn en snel resultaat willen zien. Afwisselen van lesvormen en de les in meerdere (korte) stukken verdelen is prettig voor deze leerlingen. Mede omdat de spanningsboog van een aantal erg kort kan zijn. De methode sluit hierbij aan en dat probeer ik tijdens mijn lessen ook te doen. Naast de vakinhoud zijn ook vaardigheden een onderdeel van mijn lessen. Vaardigheden die nodig zijn om de opdrachten te kunnen maken en het vak te begrijpen. Maar ook sociale vaardigheden. Iets wat ook naar voren komt bij het samenwerkend leren. Juist bij deze leerlingen heeft de leerkracht ook een grote verantwoordelijkheid als opvoeder. Het zijn jonge leerlingen die in deze fase van hun leven gevormd worden tot wie ze zijn. Daar hebben ze al een goede basis voor gekregen in het primair onderwijs en thuis. En dit proces zet zich op van het voortgezet onderwijs voort. Als docent sta je midden in dit proces en heb je een enorme voorbeeldfunctie. Juist als jongeren verder kijken in de wereld en zich als pubers tegen deze wereld willen afzetten en hun eigen 'ik' vormen. Een proces waarin ik ook aanwezig ben en bewust en onbewust effect op heb. Als vakdocent, maar ook als persoon door wat ik wel en niet doe of zeg. Een belangrijk deel van docent zijn en ook het deel waarin ik altijd weer blijf leren en groeien.